میلیون ها کاربر روزانه از اینترنت به منظور ارتباط با یکدیگر ، مشاهده آخرین اخبار ، دریافت و ارسال نامه الکترونیکی ، آگاهی از آخرین وضعیت سهام ، آگاهی از آخرین وضعیت بازارهای فروش ، برنامه ریزی مسافرت های شخصی و یا سازمانی و سایر موارد دیگر استفاده می نمایند. ضرورت برقراری ارتباط دائم با اینترنت و امکان دستیابی به اینترنت در هر محل ، اهمیت مضاعفی پیدا کرده است . عدم دستیابی به کامپیوتر ( منزل و یا اداره ) بهانه قابل قبولی برای عدم دستیابی به اینترنت نبوده و می بایست با استفاده از تکنولوژی های موجود عدم دستیابی به اینترنت را به حداقل مقدار خود رساند . استفاده از اینترنت می بایست فرامکانی و مستقل از یک نوع خاص کامپیوتر ، گردد. این بدان معنی است که در صورت ضرورت برقراری ارتباط با اینترنت، استقرار در یک مکان فیزیکی خاص نباید مانعی در این زمینه بوده و یا عدم دستیابی به کامپیوتر نیز نمی تواند و نباید بعنوان مانعی در جهت دستیابی به اینترنت مطرح گردد. در عصر اطلاعات ، ارائه و استفاده بموقع از اطلاعات شرط اولیه موفقیت افراد و جوامع بشری است. دستیبابی به اینترنت با استفاده از روش های بدون کابل ، جهت نیل به اهداف فوق مطرح شده است .

روند شکل گیری اینترنت بدون کابل

ابداع تلفن های سلولی دیجیتال مهمترین عامل در مطرح شدن اینترنت بدون کابل است . بر اساس آمارهای موجود در حال حاضر ، بیش از پنجاه میلیون تلفن سلولی با قابلیت دستیابی به اینترنت استفاده می گردد. در سال 1997 ، شرکت های نوکیا ، موتورولا ، اریکسون و Phone.com ، پروتکل (Wireless Application Protocol (WAP را ایجاد کردند. هدف از پروتکل فوق ارائه استاندارد لازم به منظور پیاده سازی اینترنت بدون کابل بود. پس از گذشت مدت زمانی تعداد شرکت های شرکت کننده در کنسرسیوم فوق به مرز 350 رسید .

ایجاد یک سایت مبتنی بر دستگاههای بدون کابل دارای چالش های مختص خود داست . امروزه بیش از یک میلیارد وب سایت بر روی اینترنت موجود است . صرفا" تعداد محدودی از سایت های فوق ، امکان ارائه خدمات مبتنی بر اینترنت بدون کابل را دارا می باشند. بموازات افزایش تولید و ارائه دستگاههای مبتنی بر WAP این انتظار وجود دارد که در آینده نه چندان دور تعداد سایت های مبتنی بر اینترنت بدون کابل افزایش یابد.

WML

پروتکل WAP از زبان WML)Wireless Markup Language) استفاده می نماید. زبان مشابه دیگری با نام HDML(Handheld Device Markup Language ) توسط شرکت Phone.com نیز ایجاد شده است . WML دارای اکثر امکانات ارائه شده توسط HDML است . WML قابلیت استفاده از XML)eXtensible Markup Language) را نیز دارد. WML بر خلاف HTML( متداولترین زبان نشانه گذاری ابر متن ها برای ایجاد صفحات وب ) یک زبان مبتنی بر "متا" است . این بدان معنی است که زبان فوق علاوه بر ارائه " تگ های از قبل تعریف شده" ، امکان ایجاد عناصر اختصاصی و مورد نظر را نیز فراهم می آورد.پروتکل WAP امکان استفاده از پروتکل های استانداردی نظیر : IP,UDP و XML را نیز فراهم می نماید.

استفاده از پروتکل WAP در اینترنت بدون کابل ، سه دلیل عمده زیر را دارد :

سرعت ارسال

اندازه و قابلیت خواندن

حرکت در طول اطلاعات

اکثر تلفن های سلولی و دستگاههای PDA که دارای امکانات مبتنی بر وب می باشند ، دارای نرخ انتقال اطلاعات 14.4 کیلوبیت در ثانیه و یا کمنر می باشند. سرعت فوق در مقایسه با دستگاههائی نظیر : مودم ، مودم کابلی و یا اتصالات DSL ، بسیار ناچیز می باشد. اکثر صفحات وب دارای امکانات گرافیکی بوده و ارسال آنها بر روی دستگاههائی با نرخ انتقال اطلاعات 14.4 کیلوبیت در ثانیه زمان زیادی را طلب می نماید. اطلاعات و محتویات ارائه برای اینترنت بدون کابل عموما" بصورت " متنی " است .

اندازه نمایشگر LCD یک تلفن سلولی و یا PDA یکی دیگر از چالش های موجود در زمینه اینترنت بدون کابلی است . اکثر صفحات وب با وضوح تصویر 480 * 640 پیکسل طراحی می گردند. در چنین مواردی مشاهده و مطالعه اطلاعات بر روی یک کامپیوتر شخصی و یا Laptop کار ساده ای خواهد بود . وضوح تصویر در صفحات نمایشگر دستگاههای بدون کابل عموما" در حدو اندازه 150*150 پیکسل است . بنابراین استقرار و مشاهده یک صفحه وب طراحی شده با وضوح تصویر اشاره شده بر روی دستگاههای بدون کابل اینترنت ، کار ساده ای نخواهد بود. اکثر دستگاههای بدون کابل از نمایشگرها ی تک رنگ استفاده می نمایند. بدیهی است مشاهده و مطالعه صفحات وب بر روی این نوع دستگاهها بمراتب مشکل تر نسبت به نمایشگرهای کامپیوتر است .

حرکت در طول اطلاعات ، یکی دیگر از چالش های موجود است. در زمان استفاده از اینترنت بکمک کامپیوترهای شخصی می توان با استفاده از موس بسادگی در طول صفحات حرکت کرد. در دستگاههای بدون کابل ، حرکت در طول صفحات بمراتب مشکل تر است

پروتکل WAP

دستیابی به یک وب سایت از طریق یک دستگاه مبتنی بر WAP شامل مراحل زیر است :

دستگاه مورد نظر را روشن و مرورگر کوچک آن فعال می گردد.

دستگاه یک سیگنال رادیوئی را ارسال و جستجو برای سرویس مربوطه را آغاز می نماید.

با مرکز ارائه دهنده خدمات ارتباط برقرار می گردد.

یک سایت جهت مشاهده انتخاب می گردد.

درخواست موردنظر با استفاده از WAP برای یک سرویس دهنده Gateway ارسال می گردد.

سرویس دهنده Gateway اطلاعات مورد نظر را با استفاده از پروتکل Http ، بازیابی می نماید.

سرویس دهنده Gateway اطلاعات مبتنی بر Http را بر اساس WML رمز می نماید.

در نهایت نسخه اینترنتی بدون کابل، صفحه وب مورد نظر نمایش داده می شود.

به منظور ایجاد محتویات مبتنی بر اینترنت بدون کابل ، یک وب سایت اقدام به ایجاد یک سایت مبتنی بر متن با وضوح تصویر پایین ، می نماید. داده ها از طریق پروتکل Http توسط یک سرویس دهنده وب برای یک WAP Gateway ارسال می گردند. سیستم فوق شامل : WAP encoder ، مترجم اسکریپت ها و پروتکل های مورد نظر بمنطور تبدیل اطلاعات مبتنی بر HTTP به WML است . در ادامه gateway اطلاعات تبدیل شده را برای سرویس گیرنده WAP ارسال می نماید.

عملیات انجام شده در حد فاصل بین Gateway و سرویس گیرنده ، به ویژگی های هر یک از بخش های پروتکل پشته ای WAP ، بستگی خواهد داشت . در ادامه به بررسی هر یک از عناصر موجود در پروتکل پشته ای WAP اشاره می گردد:

WAE)Wireless Application Enviroment) . پروتکل فوق ، ابزارهای لازم به منظور ایجاد محتویات مبتنی بر اینترنت بدون کابل را نگهداری می نماید. WML و WMLScript نمونه هائی در این زمینه بوده که با WML ترکیب خواهند شد.

WSP)Wireless Session Protocol) . نوع session ایجاد شده بین دستگاه و شبکه را مشخص می کند. ارتباط ایجاد شده می تواند بصورت "اتصال گراء " و یا " بدون اتصال " باشد. در مدل اتصال گراء ، داده در دو مسیر ( رفت و برگشت ) بین دستگاه و شبکه حرکت خواهد کرد. در ادامه WSP بسته اطلاعاتی مربوطه را برای لایه WTP ارسال خواهد کرد. مدل بدون اتصال ، در مواردیکه که اطلاعات بصورت broadcast از طریق شبکه برای دستگاه ارسال می گردد ، استفاده می شود. در این حالت و در ادامه WAP بسته اطلاعاتی را به لایه WTP ارسال خواهد کرد.

WTP)Wireless Transaction protocol) . لایه فوق بمنزله یک مرکز کنترل کننده ترافیک بوده و باعث حرکت داده ها بصورت منطقی و در مسیر مناسب می گردد. این لایه همچنین نوع درخواست transaction را نیز مشخص خواهد کرد.

WTLS)WireLess Transport Layer Security) . اغلب ویژگی های امنیتی ارائه شده توسط بخش TLS پروتکل TCP/IP را ارائه می نماید. عملیاتی نظیر : بررسی پیوستگی داده ها ، رمزنگاری و تایید اعتبار سرویس گیرنده و سرویس دهنده ، توسط لایه فوق انجام می گیرد.

WDP)WireLess Datagram Protocol) . لایه فوق با لایه Network Carrier در گیر می شود. مسئولیت لایه فوق تطبیق WAP با مجموعه ای از bearers متفاوت است . تمام اطلاعات مورد نیاز به منظور تطبیق در لایه فوق ارائه می گردد.

Network Carriers . به لایه فوق bearers نیز گفته می شود. لایه فوق شامل تکنولوژی هائی است که ارائه دهندگان خدمات بدون کابل عرضه می نمایند.

پس از دریافت اطلاعات توسط سرویس گیرنده WAP ، اطلاعات در اختیار "مرورگر کوچگ" گذاشته خواهند شد. نرم افزار فوق یک برنامه بسیار کوچک بوده که در دستگاههای بدون کابل از قبل تعبیه شده است . برنامه فوق بعنوان یک اینترفیس بین کاربر و اینترنت بدون کابل ، ایفای وظیفه می نماید.

اینترنت بدون کابل هنوز در ابتدای راه است و گزینه ای مناسب برای افرادی است که تمایل و یا اجبار به اتصال به استفاده از اینترنت تحت هر شرایطی را دارند.